Arhiv tekstova

Apoteka u Sonti

Fotografija je snimljena u apoteci u Sonti 1973. godine, Ul. M. Tita br. 5 (sada V. Karadžića br. 5 gdje se danas nalazi Saldo). Slijeve na desnu stranu je Jožef Menđan iz Sombora na radnom mjestu računovođe u matičnoj apoteci u Apatinu. Do njega je mr. ph. Marija Milačić, farmaceutkinja u apoteci Apatin. Kata Đanić, Solarova, spremačica u apoteci Sonta, farmaceutski tehničar Ruža Silađev, šefica apoteke u Sonti i mr. ph. Karlo Paču, tadašnji upravnik apoteke u Apatinu.
Prva apoteka u Sonti (prema Iliji Savkovu, Istorija apotekarstva na tlu današnje Vojvodine) je otvorena 1893. i nazvana je Kod Anđela, na današnjoj adresi u Ulici V. Karadžića, br. 14. Osnovao ju je Árpád Rényi. Od tada su se mijenjali vlasnici, Elemer Zari, Gábor Beke, Jakov Binenfeld, Ernest Gotfrid i Lazar D. Popović. 
Godine 1935. apoteku je kupio Karlo Paču (s fotografije), rođen u Futogu 1906., diplomirao u Segedinu 1930. Poslije tri godine Paču je zamijenio apoteku u Sonti s Albinom Šuhtarom iz Apatina, za treću javnu apoteku Kod Sv. Trojice. Nakon Šuhtara, apoteka u Sonti je dobila odlukom vlasti 1945. godine administratora Belu Bertla, farmaceuta iz Ratkova, 1946. Andriju Ungara iz Subotice, a 1958. apotekar u Sonti je Jovan Jurišić. Do 1971. se izmijenilo još nekoliko farmaceuta.
Zanimljivo je da su do oslobođenja 1945. apotekama davana imena svetaca, pa je tako u Apatinu prva novoosnovana apoteka nazvana Kod Sv. Duha, druga Kod Sv. Antuna, a treća Kod Sv. Trojice. Godine 1949. država je propisala prinudni otkup svih apoteka te su one postale Narodne apoteke. Gospodin Paču je ostao u Apatinu za vrijeme Drugog svjetskog rata i poslije oslobođenja. Bio je upravnik matične apoteke i svih ogranaka apoteka po selima Općine Apatin sve do umirovljenja. Preminuo je 1980. ili 1981. godine.
Na ovoj fotografiji su oba farmaceuta i računovođa iz Apatina na preuređenju poslovanja apoteke u Sonti. Prvi puta u povijesti apoteka, ogranke apoteka su mogli voditi farmaceutski tehničari uz izuzeće nekih lijekova i ljekovitih pripravaka. Osobno sam bila prvi apotekar (farm. tehničar) u povijesti iz naše zajednice Hrvata-Šokaca iz Sonte, a prva diplomirana farmacetkinja je Vesna Zec, Jojina (udana Projovska, r. 1957.), diplomirala u Beogradu 1981. Prvi liječnik u Sonti iz naše zajednice je bio dr. Vinko Silađev, Gundurov (1950.-2007.), diplomirao u Zagrebu 1974.
Namještaj apoteke na ovoj fotografiji je izvorni još od prvih dana osnivanja. S lokacije M. Tita 14 je prenesen ranih pedesetih godina (1951. ili 1952.) na novu lokaciju, također u Ulici M. Tita, ali na broj 5. Bio je vrlo funkcionalan, dok su apoteke pripravljale mnoge ljekovite pripravke za koje su trebale fijoke, ustakljeni dijelovi namještaja u kojima su se čuvale porcelanske stojnice s ljekovitim tvarima za razne praškove, pilule, čepiće, masti, te štajngefesi (staklene flaše i flašice) sa sirupima, tinkturama i etarskim uljima. Velika količina lijekova i ljekovitih pripravaka se izrađivala u svakoj apoteci. Razvojem farmacije i gotovih lijekova ovaj namještaj je postajao sve nefunkcionalniji, te je zamijenjen namještajem iz matične apoteke u Apatinu, prve polovice sedamdesetih godina kada je matična apoteka preseljena na novu lokaciju, a dobila je i novi funkcionalni namještaj.
Od velike pomoći svakom uposlenom je bila prijateljska klima u radnom kolektivu u smislu dogovaranja, primanja znanja od starijih kolega i nesebičnog pružanja istog mlađim neiskusnim kolegama. Nepisano pravilo »slušaj, a pitaj (govori) samo kada je neophodno za rad«, moglo bi se reći da je bilo moto. Kao učenica obnašala sam praksu u apoteci Apatin, gdje me je između ostalih podučavala i Marija Milačić s fotografije, a poduku o poslovanju i uređenju apoteke u Sonti je revno odradio upravnik Karlo Paču.
Od prve apoteke Kod Anđela dva puta se mijenjala lokacija apoteke u Sonti (sada se nalazi u Ul. V. Karadžića br. 3), a smjenjivali su se i farmaceuti i farmaceutski tehničari u velikom broju kako iz Sonte tako i iz drugih mjesta. Moglo bi se reći da je ovo u novija vremena omiljena profesija kako za muškarce tako i za žene, a posebice u Sonti. Rijetko se čuje da je netko od apotekara otišao na rad u inozemstvo. Moguće je zato što mladi diplomirani farmaceuti ili farmaceutski tehničari brzo pronalaze posao.
Povijesni izvor: Ilija Savkov, Istorija apotekarstva na tlu današnje Vojvodine.                                                                                                                                                                     
Ruža Silađev