Arhiv tekstova

Sven Hassel je znak za kvalitetu. Njegovi romani odgojili su nekoliko generacija hrvatske čitateljske publike, a u umalo svih književnika koji su se dotakli Domovinskoga rata zamjetan je veći ili manji Hasselov utjecaj, što je, bez ikakvih ironičnih prizvuka, odlično. Hassel je, iskusniji čitatelji to dobro znaju, iskusio pakao Drugoga svjetskog rata na pogrešnoj strani. 

Premda Danac te siromah po orijentaciji, koji se u rodnoj zemlji jedva opismenio i djetinjstvo proveo radeći na teretnim brodovima, njemačko je državljanstvo uzeo za vrijeme Velike gospodarske krize. Unovačen je 1937. godine, a u ratu je bio od prvog do zadnjeg dana. Sedam je puta ranjen – prvi puta u jesen 1939. u Poljskoj, sedmi u proljeće 1945. u Berlinu. 

POKUŠAJ DEZERTIRANJA: Nakon ranjavanja u Poljskoj, koju je napadao u konjaničkom puku, i oporavka, prekomandiran je u tenkovski puk iz kojeg je pokušao dezertirati. Uhićeni dezerteri te drugi prekršitelji regula vojske Trećega Reicha činili su Kažnjeničku bojnu, zapravo 27. (»kažnjenički«) oklopni puk, koji je ratovao na najgorim europskim bojištima (prolegomni roman »Legija prokletih« Hassel je napisao u sovjetskom zarobljeništvu). U Sovjetskom Savezu borio se kod Smolenska i pod Moskvom, a sudjelovao je i u bitki kod Kurska, najvećem srazu oklopnih vozila. Kažnjenički je puk pokušao zaustaviti prodor angloameričkih snaga kod Monte Cassina u Italiji (o besmislenoj Hitelrovoj naredbi da se brani svaki položaj do zadnjega borca te da se svaki izgubljeni položaj mora vratiti, pisao je u romanu »Monte Cassino«), a kasnije je prebačen u pakao ratišta u Francuskoj (o tome je pisao u romanu »Razorite Pariz«). U jesen 1944. pripadnici Kažnjeničkog puka krvavo su ugušili Varšavski ustanak (time se Hassel bavio u romanu »Carstvo pakla«), a jedinica je rat završila predajom sovjetskim snagama u Berlinu – kada je počela drugačija borba za opstanak u pasjim uvjetima kazamata. 

POVRATAK IZ ZAROBLJENIŠTVA: U Kažnjeničkoj bojni služilo je tijekom rata približno 20.000 vojnika i časnika. Krajem 1945. iz sovjetskog zarobljeništva vratilo se sedmero. Jedan od te sedmorice odmah je završio u ludnici, dvojica su umrla od sušice, a ostali (među njima Hassel) bili teško narušenog zdravlja. Hassel je nakon rata, nekoliko godina radio u administraciji kopenhagenske luke, a od 1956. postao profesionalni pisac. U svojim romanima opisuje sudbinu vojnika 27. (»kažnjeničkog«) oklopnog puka, vojnika koji su za naciste bili potrošna roba i koje su slali na najgore moguće položaje i u najžešće okršaje. Sam Hassel piše kako su se vrhovi njemačke vojske prema njima odnosili kao prema životinjama, pa su oni naučili živjeti poput divljih zvijeri. Borili su se i protiv neprijatelja i jedni protiv drugih – umirali su na krvav i okrutan način. 

Hasselovi su romani prevedeni na četrdesetak jezika, i nalaze se na vrhovima ljestvica čitanosti u pedesetak zemalja. Najprodavaniji je autor romana koji se bave problemima Drugoga svjetskog rata. Ratni kaos opisao je s mnogo detalja navodeći u tim crticama sve strahote koje rat ima po pojedinca, bez obzira na kojoj se strani nalazio. Najteže je u ratu, navodi Hassel, ostati čovjekom. 

U 2005. godini u Hrvatskoj su, osim romana »Kažnjenička bojna«, objavljena još dva Hasselova naslova – »Ratni drugovi« i »Krvavi put smrti«. Romane je prevela Rebeka Thot, a izdala ih Zagrebačka naklada. 

Njegovi romani su savršeni. Tko voli uzbuđenja i tko je fasciniran Drugim svjetskim ratom došao je na svoje.