Arhiv tekstova

Nasilje nad hrvatskim stanovništvom Vojvodine 1992. godine

Opština Ruma, 1992. godina (nastavak)

Andrija Đerđ, meštanin Hrtkovaca koji je radio u inostranstvu, ustupio je kuću svoje majke izbeglicama. Međutim, uprkos tome u njegovu kuću su se nasilno uselile izbeglice iz Hrvatske – Rade Čakmak i Petar Pokrajac. Ubrzo je Andrija Đerđ napustio Hrtkovce.
Kao jedan od organizatora pritisaka i nasilja nad Hrvatima u Hrtkovcima, označen je meštanin Ostoja Sibinčić, službenik opštine Ruma i jedan od osnivača lokalnog odbora Srpskog pokreta obnove (SPO). Sibinčić je u prvoj polovini 1992. godine isključen iz SPO zbog svoje uloge u proterivanju Hrvata i postao je blizak idejama SRS. Po dolasku prvih izbeglica u Hrtkovce, Ostoja Sibinčić je uspostavio kontakt sa njima tako što je počeo da članovima SRS daje adrese Hrvata iz sela i ohrabrivao ih da se u njih usele. 
U junu 1992. godine formirana je nova lokalna vlast u Hrtkovcima, uz učešće srpskih izbeglica iz Hrvatske koje nisu imale regulisano prebivalište u selu. Vlast u Hrtkovcima bila je koncentrisana oko Ostoje Sibinčića, koji je izabran za predsednika Skupštine MZ Hrtkovci i Radeta Čakmaka, izbeglice iz Hrvatske, nekadašnjeg komandanta Teritorijalne odbrane (TO) Grubišno Polje. Lokalna vlast je imala podršku Trivuna Ivkovića, upravnika Kazneno-popravnog Doma u Sremskoj Mitrovici i sekretara udruženja »Solidarnost« iz Sremske Mitrovice. Cilj novouspostavljene vlasti bio je proterivanje Hrvata i onih koje su smatrali nelojalnim Srbima. 
Nova vlast je donela odluku o promeni naziva ulica i javnih ustanova. Imena hrvatskih istorijskih ličnosti zamenjena su imenima znamenitih Srba. 
Krajem jula 1992. godine doneta je odluka o promeni naziva sela Hrtkovci, a početkom avgusta 1992. godine Ostoja Sibičić je zajedno sa Trivunom Ivkovićem skinuo tablu sa nazivom sela i postavio novu sa imenom Srbislavci. Policija nije sprečila samo postavljanje table, ali je dan kasnije uklonila tablu sa nazivom Srbislavci.
Nacionalno mešovita grupa meštana Hrtkovaca početkom jula 1992. godine reagovala je i dostavila vlastima opštine Ruma podatke o iseljavanju Hrvata iz Rume. Prema tim podacima, »do 1. jula 1992. iselilo se oko 200 hrvatskih i nacionalno mešovitih porodica: 80 porodica zbog direktnih, njima lično upućenih pretnji ili pretnji koje su izbeglice upućivale Hrvatima na javnim skupovima u selu; 18 zbog upada izbeglica u njihove kuće i prisiljavanja da potpišu papire o razmeni i prenosu imovine; oko 10 zbog fizičkog izbacivanja na ulicu, a 78 porodica iz straha da bi mogle biti maltretirane«.
Srbi iz Hrtkovaca koji su stali u odbranu svojih sugrađana Hrvata takođe su bili na meti napada militantnih grupa okupljenih oko Ostoje Sibinčića. Sibinčić je Srbe koji su pomagali Hrvatima nazivao »nekvalitetnim Srbima« i »nesretnim Srbima«, dok je Srbe iz Slavonije smatrao »kvalitetnim Srbima«.
Ostoja Sibinčić, tada predsednik Skupštine MZ Hrtkovci, u izjavi datoj FHP-u u septembru 1993. godine potvrdio je da su postojali spiskovi ljudi koji su prema njegovom mišljenju trebali da napuste Hrtkovce. U izjavi Ostoja Sibinčić kaže: »Svi Hrvati koji su napustili Hrtkovce, pardon, Srbislavce, i odselili se, nisu imali patriotskog nadahnuća. Otišle su one familije koje smo prokljuvili. Imali smo spiskove svih koji je trebalo da odu. A otišli su nekažnjeni. Svi su bili u dosluhu sa ustašama.« U jednoj ranijoj izjavi za medije naveo je da su Hrvati otišli »jer nisu pravi ljudi. Sada su ostali valjani.« 

Opština Stara Pazova, 1992. godina

Tokom leta 1992. godine u selu Golubinci je pojačan pritisak na Hrvate. Selom su kružila preteća pisma sa potpisom »Odbora za iseljenje Hrvata«. Uznemiravanja telefonom bila su česta. U pismima i telefonskim pozivima ljudima je prećeno da se što pre isele rečima »Šta čekate«, »Što se već ne selite, ustaše«. Na imanja lokalnih Hrvata bacane su bombe i pucalo se po njihovim kućama. Registrovano je oko 20 slučajeva napada bombama u selu. 
Pojedini Hrvati iz Golubinaca privođeni su na informativne razgovore u policijsku stanicu u Rumi, gde su pod optužbama da prikupljaju oružje za Hrvate bili ispitivani i premlaćivani.
Prema svedočenjima Hrvata iz Golubinaca, najveći pritisak na njih su vršile srpske izbeglice. Zbog toga su Hrvati iz Golubinaca menjali kuće sa Srbima iz Virovitice, Podravske Slatine i Slavonskog Broda. Do sredine 1992. godine iz Golubinaca je otišlo oko 120 porodica. Kao i u Hrtkovcima, iseljavanje se dešavalo po utvrđenom obrascu. U selu su se najpre pojavljivale grupe od po četvoro-petoro srpskih izbeglica koje su obilazile kuće Hrvata i raspitivale se za zamenu imovine. Nakon toga bi usledili pritisci i pretnje telefonskim putem, kao i javne prozivke Hrvata, nakon čega njima nije preostajalo ništa drugo nego da pristanu na zamenu imovine. 
U Golubincima i Hrtkovcima je zabeleženo i da su srpske izbeglice u nekim slučajevima dolazile naoružane u većim grupama, od 30 do 50 ljudi, upadale u kuće lokalnih Hrvata uz pretnju oružjem i sa pripremljenim ugovorima o razmeni imovine. U Golubincima su na ovaj način izbačene najmanje četiri porodice.