Arhiv tekstova

Hrvati »nevidljiva« skupina

 7.) Nacionalne manjine – u međunarodnom i jugoslovenskom pravnom poretku, priredili Branko Milinković i Sanja Milinković, Međunarodna politika, NIU Službeni list SRJ, Pravni fakultet, Fakultet političkih nauka, Institut ekonomskih nauka i Institut za međunarodnu politiku i privredu, Beograd 1997., str. 392.

Sadrži iscrpne prikaze relevantnih međunarodno pravnih dokumenata te domaćeg zakonskog okvira koji reguliraju prava nacionalnih manjina (str. 3-269). Osim toga, knjiga donosi i Specijalni izveštaj Elizabet Ren o manjinama  iz 1996. (str. 271-316), koji se odnosi na područje bivše SFRJ a u kojemu se, osim općih naznaka, eksplicite govori, istinito ali kratko, i o kršenju prava Hrvata u Vojvodini (str. 290-291), te Komentar Vlade SRJ na izveštaj specijalnog izvestioca Elizabet Ren o manjinama koji se odnosi na SRJ (str. 316-325), u kojemu se iznose u zbilji neutemeljeni prigovori, a o Hrvatima se u tom smislu piše na 321. i 322. stranici.

8.) Samardžić, Miroslav, Izveštaj o ostvarivanju prava pripadnika nacionalnih manjina u AP Vojvodini, Centar za antiratnu akciju, Beograd 1997., str. 34.

Osim kratkog pregleda pravnih propisa i nacionalne strutkure stanovništva, autor sumarno donosi i podatke o ostvarivanju prava na obrazovanje, informiranje te službenu uporabu jezika, a zaseban je dio i o manjinskim političkim strankama. Veći dio podataka se temelji na službenim izvješćima pokrajinskih organa vlasti, te je i obradba položaja Hrvata tomu primjerena: oni su još uvijek »nevidljiva« skupina. Recimo, kada se govori o informiranju na jezicima manjina, ne navode se listovi koji su u to vrijeme izlazili na hrvatskom jeziku.

9.) World Directory of Minorities, Minority Rights Group International, London 1997., str. 840.

Sadrži temeljni i informativno kratki prikaz svih manjina u svijetu. O manjinama u Srbiji, to jest SR Jugoslaviji, piše se na pet stranica (str. 250-255). U uvodu ovog dijela daju se osnovni povijesni i statistički podaci, a zatim se zasebno piše o brojnijim manjinama (Albanci, Muslimani i Mađari). O Hrvatima u Vojvodini se piše vrlo kratko u dijelu »Other minorities« (str. 254), gdje se osim statističkih podataka, govorio i o protjerivanju »35.000« Hrvata početkom devedesetih. U dijelu, pak, »Minority-based and advocacy organizations« navodi se i »Democratic Alliance of Croats in the Vojvodina« s informacijama o adresu i broju telefona.

10.) Ilić, Vladimir, Cvejić, Slobodan, Nacionalizam u Vojvodini, Gradska narodna biblioteka »Žarko Zrenjanin«, Zrenjanin 1997., str. 238.

Studija za temu ima nacionalnu svijest, nacionalizam i međunacionalne odnosa u Vojvodini. Osim teorijskog i intrepretativnog okvira, u djelu su prezentirani i rezultati sociološkog istraživanja, s tim da Hrvati nisu bili predmet istraživanja.

11.) National minorities in Vojvodina, Opšte udruženje studenata za Evropu, Novi Sad 1998., str. 150.

Premda naslov sugerira da ima podataka i o Hrvatima u Vojvodini, oni su u ovome zborniku radova s međunarodne konferencije o položaju vojvođanskih manjina prešućeni.

12.) Samardžić, Miroslav, Položaj manjina u Vojvodini, Centar za antiratnu akciju, Beograd 1998., str. 144.

Prva relevantna analiza položaja manjina u Vojvodini u drugoj polovici devedesetih godina. Autor na početku analitički izlaže normativni aspekt problema, kojim se regulira položaj nacionalnih manjina – od ustava, preko zakona pa do podzakonskih akata, a nakon toga donosi rezultate svojih istraživanja o praksi ostvarivanja manjinskih prava. Ima podataka o Hrvatima – statističkih (str. 40) i o političkom životu, to jest o Demokratskom savezu Hrvata u Vojvodini (str. 97), a kako oni nisu na institucionalni način upražnjavali manjinska prava, njihova je zastupljenost u ovoj knjizi minimalna, ali ih autor sada registrira. U knjizi se ne vrši distingviranje Hrvata i Bunjevaca.