Arhiv tekstova

Logori u Srbiji

Od septembra 1991. godine do avgusta 1992. godine na teritoriji Srbije JNA je oformila više logora za Hrvate: u Stajićevu kod Zrenjanina, u kasarni JNA u Zrenjaninu, u Begejcima kod Žitišta, u Kazneno-popravnom zavodu u Sremskoj Mitrovici, u vojnom zatvoru u Šidu, u Kazneno-popravnom zavodu i Vojnom zatvoru u Nišu, Aleksincu, kao i u Vojno-istražnom zatvoru u Beogradu i u podzemnim objektima Instituta za bezbednost na Banjici (Beograd). U ove logore su dovedeni hrvatski civili i vojnici sa područja Vukovara, Osijeka i Vinkovaca. Ukupan broj zarobljenika u ovim logorima bio je oko 7.000. Među njima se nalazio i do danas neutvrđen manji broj Hrvata iz Vojvodine.
Zarobljenici u ovim logorima bili su izloženi torturi, izgladnjivanju i ponižavanju. Bili su prinuđeni da spavaju na betonu, a hrana je bila oskudna i lošeg kvaliteta. Stražari su zarobljenike tukli palicama, kundacima pušaka, rukama i nogama.
Ivan Paradžiković, Hrvat iz Kukujevaca, uhapšen je 23. septembra 1991. godine od strane nepoznatih pripadnika JNA u šidskom selu Ilinci. U to vreme, Ivan Paradžiković se služio štakama zbog saobraćajne nesreće koju je doživeo par meseci pre hapšenja. Paradžiković je uhapšen u lokalnoj kafani u Ilincima, pod optužbom da je došao da špijunira JNA i informacije šalje u Hrvatsku. Pripadnici JNA su najpre odvukli Ivana Paradžikovića u magacin lokala i tamo ga pretukli. Tukli su ga šakama i nogama, kao i njegovom štakom, nakon čega su ga smestili u kola i odvezli u stanicu policije u Šidu. 
Iste noći, vojnici JNA su Ivana Paradžikovića prebacili u KP dom u Sremskoj Mitrovici, gde je proveo tri dana. U Sremskoj Mitrovici nije bio zlostavljan. Iz KP doma Ivan Paradžiković je sa još oko 150 zatvorenika prebačen na jednu ekonomiju u blizini Sremske Mitrovice. Tu su ga čuvari tukli lancem i cevima. Na ekonomiji je držan tri dana, nakon čega je vraćen u KP dom u Sremskoj Mitrovici, gde je proveo dodatnih pet dana. 
Rano ujutru 3. oktobra 1991. godine, zajedno sa drugim zatvorenicima, Ivan Paradžiković je prebačen u logor u Begejce kod Žitišta. Pri samom ulasku u logor rezervisti JNA su primorali zatvorenike da trče spuštene glave sa rukama na leđima. Ivan Paradžiković nije mogao da trči zbog povređenih nogu, zbog čega je dobio batine.
Ivan Paradžikovič je proveo u logorima u Srbiji ukupno 79 dana. Dana 10. decembra 1991. godine u Bosanskom Šamcu u BiH razmenjen je za srpske zarobljenike koje su uhapsile hrvatske snage u Hrvatskoj.
Ljubomir Kuraja, Hrvat iz Beške, u junu 1991. godine zaposlio se u MUP-u Republike Hrvatske i preselio se u Hrvatsku. U periodu do jeseni 1991. godine redovno je obilazio rodbinu i porodičnu kuću u Beški.
Za vreme dolazaka i boravka u Beški, više puta je privođen na informativne razgovore u seosku policijsku stanicu. Dana 18. novembra 1991. godine uhapšen je na prilazu porodičnoj kući. Uhapsio ga je komandir odeljenja milicije Beška Mladen Repić. Odveo ga je najpre u policijsku stanicu u Beški, odakle je prebačen stanicu u Rumi. 
U policijskoj stanici Ljubomir Kuraja je ispitivan o strukturi DSHV i ljudima koji su povezani sa strankom, kao i o njegovom angažovanju u MUP-u Republike Hrvatske. Nakon dva dana Kuraja je prebačen u KP dom u Sremskoj Mitrovici. U Sremskoj Mitrovici je proveo više od šest meseci. Bio je izložen maltretiranju i zlostavljanju od strane čuvara koji su bili rezervisti i aktivni vojnici JNA. 
Ljubomir Kuraja je razmenjen 22. maja 1992. godine u mestu Lipovac u Hrvatskoj za srpske ratne zarobljenike koji su uhapšeni od strane hrvatskih snaga. 
Mladen Lončar, Hrvat iz Iloka, u jesen 1991. godine stanovao je u Novom Sadu gde je radio i bio na specijalizaciji na neuropsihijatriji Pokrajinske bolnice. Dana 1. oktobra 1991. godine on je uhapšen i odveden u prostorije Pokrajinskog SUP-a u Novom Sadu. Tamo je ispitivan više od 30 sati o njegovim vezama sa DSHV i rasporedu hrvatskih jedinica u Iloku. Tokom ispitivanja policajci su ga tukli pendrekom. Posle ispitivanja Lončar je pušten. 
U narednih mesec dana policija ga je još četiri ili pet puta privodila. Obično bi ga odveli sa radnog mesta u bolnici u Pokrajinski SUP na ispitivanje. Svaki put je iznova saslušavan uz prebijanje. 
Početkom novembra 1991. godine Mladen Lončar je ponovo uhapšen i odveden na ispitivanje. Nakon ispitivanja u prostorijama SUP-a Lončar je prebačen u objakat JNA u Paragovu, nedaleko od Novog Sada. Tu je sa još desetak uhapšenih osoba proveo tri dana i svakodnevno je ispitivan. 
Tokom ispitivanja jedan oficir JNA je Lončara pitao da li želi da ga pošalju u logor na teritoriji tzv. SAO Krajine ili u logor u Srbiji. Lončar je odgovorio da on živi i radi u Novom Sadu i da zato treba da ostane na teritoriji Srbije. 
Trećeg dana boravka u Paragovu, Vojna policija JNA prebacila je Lončara u logor u Begejcima. U Begejcima je u to vreme bilo zatvoreno između 500 i 600 osoba, uglavnom sa područja Vukovara. Lončar je, kao i drugi zarobljenici, bio svakodnevno tučen i maltretiran. 
Mladen Lončar je proveo 34 dana u Begejcima. Lončar je bio u grupi koja je 10. decembra 1991. godine razmenjena za pripadnike grupe »Labrador«, sačinjene od operativaca Kontraobaveštajne službe (KOS) JNA. 
Istraživači FHP-a su u novembru 1993. godine razgovarali sa načelnikom SUP-a u Šidu Nedeljkom Makivićem. Tokom razgovora istraživači su u više navrata postavili pitanje Makiviću o informacijama o zatvaranju Hrvata iz Vojvodine u logor u Begejcima. Nedeljko Makivić nije želeo da potvrdi ove informacije, ali ih nije ni demantovao.

Fond za humanitarno pravo (FHP)